محمدرضا گلزار ♥ گلزاریا

داریوش مهرجویی

داریوش مهرجویی (زادهٔ ۱۷ آذر ۱۳۱۸ ٬ تهران) کارگردان، نویسنده و مترجم ایرانی است. مهرجویی با ساخت فیلم گاو در سال ۱۳۴۸ نگاه‌ها را متوجه سینمای ایران کرد و به موج نوی سینمای ایران شکل داد. پس از انقلاب مدتی از ایران مهاجرت کرد اما چند سال بعد بازگشت و به فیلم‌سازی پرداخت. هرچند از آغاز فعالیت فیلم‌سازی‌اش تا کنون تعدادی از فیلم‌های‌اش توقیف شده‌اند اما همچنان به ساختن فیلم‌های متفاوت ادامه می‌دهد. او جوایز متعدد بین‌المللی دریافت کرده‌است و داور جشنواره‌های سینمایی زیادی هم بوده‌است. علاوه بر سینما به نوشتن رمان و نیز ترجمه هم می‌پردازد. فیلم بلند او سنتوری توقیف، و چندسال بعد فقط پروانه نمایش ویدیویی دریافت کرد.

محتویات

• ۱ زندگی‌نامه
• ۲ فیلم‌شناسی
  • ۲.۱ کارگردان
  • ۲.۲ فیلم‌نامه
  • ۲.۳ سایر
• ۳ بازیگران مهرجویی
• ۴ حضور جهانی
• ۵ جوایز
• ۶ سانسور و توقیف
• ۷ آثار مکتوب
  • ۷.۱ ترجمه
  • ۷.۲ رمان
  • ۷.۳ سایر
• ۸ جستارهای وابسته
• ۹ پانویس
• ۱۰ منابع
• ۱۱ پیوند به بیرون

زندگی‌نامه

داریوش مهرجویی در پشت صحنهٔ فیلم‌برداری نخستین فیلمش، الماس ۳۳، (۱۳۴۵)

داریوش مهرجویی در ۱۷ آذر ۱۳۱۸ در تهران^[۱] در خانواده‌ای از طبقه فرودست جامعه به‌دنیا آمد. در کودکی تحت تاثیر مادربزرگش که مسلمانی معتقد بود قرار می‌گیرد. خود در مصاحبه‌ای در سال ۱۳۵۱ در این باره می‌گوید: «مادر بزرگم از آن نمازخوان‌های دوآتشه بود. و تحت تأثیر فضای روحانی او، من هم از سن هفت تا پانزده‌سالگی، شده بودم یک مسلمان واقعی. نماز و روزه‌ام یک آن ترک نمی‌شد. [...] اما از پانزده سالگی به بعد، درست آن موقعی که نماز و روزه‌ام به حساب می‌آمد، شک در دلم نشست. چهره خدا تدریجاً کدر شد و ایمانم رفت از دست.»^[۲] در نوجوانی به موسیقی علاقه‌مند می‌شود و مدت کوتاهی به کلاس آموزش موسیقیِ آقای زندی می‌رود. نزد پدرش که موسیقی ایرانی را خوب می‌شناخت به نواختن سنتور می‌پردازد و بعد به موسیقی کلاسیک غربی آشنا می‌شود و به نواختن پیانو و نوشتن قطعاتی برای پیانو می‌پردازد.
در ۱۷ سالگی به سینما علاقه‌مند می‌شود و برای درک بهتر فیلم‌های روز به آموختن زبان انگلیسی می‌پردازد. تحصیلات مقدماتی را در تهران به پایان برد و یک سال در هتل آتلانتیک مدیر می‌شود و سپس بیست ساله بود که برای ادامهٔ تحصیل به کالیفرنیا در آمریکا رفت. نخست به خواندن سینما روی آورد اما خیلی زود سینما را رها کرد و به فلسفه پرداخت و در سال ۱۳۴۴ از دانشگاه یوسی‌ال‌ای در لس‌آنجلس لیسانس فلسفه گرفت. در همین سال سردبیری نشریهٔ پارس ریویو در لس‌آنجلس را به‌عهده گرفت و سال بعد به تهران آمد و در سال ۱۳۴۶ نخستین فیلم خود به نام الماس ۳۳ که فیلمی بسیار پرهزینه بود را ساخت. این فیلم در ۵ بهمن ۱۳۴۶ در تهران روی پرده آمد و فروش متوسطی داشت و با توجه به هزینهٔ بالای ساخت آن شکستی تجاری محسوب می‌شد و توجه منتقدین را هم چندان به خود جلب نکرد^[۳]. در ۱۳۴۸ با هم‌کاری غلامحسین ساعدی فیلم‌نامهٔ گاو را از روی یکی از داستان‌های کوتاه مجموعه‌ی عزادارن بیل نوشتهٔ ساعدی نوشت و فیلم را کارگردانی کرد. این فیلم برای مهرجویی و سینمای ایران جوایز متعددی را در جشنواره‌های بین‌المللی به ارمغان آورد. گاو هم از نظر تجاری هم از نظر هنری فیلم موفقی از کار درآمد و فصل جدیدی در سینمای ایران گشود. طی چهل سال گذشته به جز وقفهٔ چند سالهٔ پس از انقلاب ۱۳۵۷ و وقایع بعد از آن که منجر به مهاجرت مهرجویی به فرانسه شد، او همواره یکی از فیلم‌سازان مطرح و پرکار ایرانی بوده‌است.
مهرجویی ابتدا با فریال جواهریان ازدواج کرد که یکی از طراحان صحنه و لباس نامی سینمای ایران بود، حاصل این ازدواج دو فرزند با نامهای مریم و سفا بود اما این ازدواج با طلاق پایان گرفت. سپس با وحیده محمدی فر، فیلمنامه‌نویس، ازدواج کرد و حاصل این ازدواج دختری به نام مونا است. محمدی فر در فیلمهای متاخر مهرجویی، نقش بازوی فعال وی را داشته‌است.

فیلم‌شناسی

کارگردان

• الماس ۳۳ (۱۳۴۶)
• گاو (۱۳۴۸)، تهیه‌کننده، نمایش داده شده در جشنواره‌های کن، برلن، مسکو، لندن، لوس‌انجلس و... و پخش شده در اغلب کشورهای آسیایی، اروپایی و آمریکایی.
• آقای هالو (۱۳۴۹)، نمایش داده شده در جشنواره‌های برلن، مسکو، لندن و...
• پستچی (۱۳۵۱)، فیلم هفتم از ده فیلم برگزیدهٔ جهان توسط منتقدین انگلیسی سالنامهٔ فیلم بولتن، ۱۹۷۱م.
• دایره مینا (۱۳۵۷)
• مدرسه‌ای که می‌رفتیم (۱۳۵۹)
• اجاره‌نشین‌ها (۱۳۶۵)، تدوین
• شیرک (۱۳۶۶)، تهیه‌کننده
• هامون (۱۳۶۸)، تهیه‌کننده
• بانو (۱۳۷۰)
• سارا (۱۳۷۱)، تهیه‌کننده
• پری (۱۳۷۳)، تهیه‌کننده
• لیلا (۱۳۷۵)، تهیه‌کننده
• درخت گلابی (۱۳۷۶)، تهیه‌کننده
• داستان‌های جزیره (اپیزود اول، دختردایی گمشده) (۱۳۷۷)
• میکس (۱۳۷۸)، تهیه‌کننده، طراح صحنه و لباس
• بمانی (۱۳۸۰)، تهیه‌کننده، تدوین، طراح صحنه و لباس
• مهمان مامان (۱۳۸۲)، تهیه‌کننده
• سنتوری (۱۳۸۵) (با نام نخستین تولدت مبارک)
• فرش و فرشته (فیلم کوتاه) از اپیزودهای فرش ایرانی (۱۳۸۵)
• طهران: روزهای آشنایی (اپیزود اول، طهران تهران) (۱۳۸۷)
• آسمان محبوب (۱۳۸۸)
• همه دانا (۱۳۸۹)
• نارنجی‌پوش (۱۳۹۰)
• چه خوبه که برگشتی (1391)

 منبع  : ویکی پدیا